Υγρασίες και μούχλα εν μέσω καλοκαιριού, στην Κύπρο

Όταν ένα Μελετητικό γραφείο καλείται να επισκεφτεί τόσα πολλά κτίρια τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα σχεδόν σε όλες τις ελεύθερες περιοχές της  Κύπρου,  για να δώσει λύσεις σε προβλήματα υγρασίας και μούχλας και μάλιστα σε αυτή την εποχή που διανύουμε, με ξηρό και θερμό κλίμα, δημιουργούνται κάποια ευλόγα ερωτήματα.

  1. Γιατί το πρόβλημα είναι τόσο μεγάλου μεγέθους στην Κύπρο και ιδιαίτερα έντονο σε κτίρια που έχουν κατασκευαστεί μόλις τα τελευταία 3-4 χρόνια;
  2. Τι  πάει λάθος; η μελέτη, η κατασκευή, η επίβλεψη της κατασκευής, ή μήπως η χρήση του κτιρίου;
  3. Γιατί ενώ σήμερα υπάρχουν τόσα πολλά διαθέσιμα εξειδικευμένα υλικά για αντιμετώπιση της υγρασίας, εντούτοις τα αποτελέσματα είναι τόσο αρνητικά;
  4. Το πρόβλημα της υγρασίας και της μούχλας αποτελεί απλώς ένα πρόβλημα διακόσμησης ή αποτελεί πρόβλημα  με πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ενοίκων;

 

Καλόπιστη Κριτική

Δυστυχώς, η καλόπιστη κριτική προς όλους τους αρμόδιους φορείς, επαγγελματικά σύνολα και Δημόσια κέντρα λήψης αποφάσεων, που εμπλέκονται στην οικοδομική βιομηχανία, δεν μπορεί να αποφευχθεί εάν προσπαθήσουμε να απαντήσουμε τα πιο πάνω ερωτήματα.

Γιατροί, Ιατρικός Σύλλογος και Υπουργείο Υγείας.

Η μούχλα ή η πολύ ψηλή ή η πολύ χαμηλή σχετική υγρασία, προκαλούν ζαλάδες, πονοκεφάλους, κρυολογήματα, αναπνευστικά προβλήματα, άσθμα , καρδιοπάθειες, αμυγδαλίτιδες,  ρινίτιδες, ιγμορίτιδες, φαρυγγίτιδες, κλπ.

Ποσό εύκολα όμως, οι γιατροί προδιαγράφουν σωρεία αντιβιοτικών, χωρίς να διαγνώσουν την πηγή της ασθένειας έτσι ώστε ο ασθενής να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα προφύλαξης; Ποιος αρμόδιος φορέας, ιατρικός σύλλογος ή Υπουργείο υγείας έχει εκδώσει οποιαδήποτε ανακοίνωση ή οποιοδήποτε ενημερωτικό έντυπο, έτσι ώστε να γνωρίζει ο κόσμος τους κινδύνους που διατρέχει όταν ζει σε ένα μολυσμένο με βακτήρια και μύκητες περιβάλλον;

Η ειρωνεία είναι ότι στην πλειοψηφία τους, οι ένοικοι τέτοιων μολυσμένων κτιρίων, ανησυχούν περισσότερο για την εμφάνιση των τελειωμάτων της οικοδομής τους, αγνοώντας τελείως τις επιπτώσεις στην υγεία τους, ιδιαίτερα τις επιπτώσεις στην υγεία των πιο ευάλωτων  τάξεων πληθυσμού, όπως μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι.

Χαρακτηριστική της άγνοιας αυτής, είναι η φωτογραφία με τίτλο  «Κοιμώμενος παρέα με την μούχλα».

Επίσης περιγραφική της έκτασης της άγνοιας που επικρατεί ανάμεσα στους συνανθρώπους μας, είναι η φωτογραφία που έχει ληφθεί σε σημείο πίσω από το ψυγείο σε κουζίνα.

Κοιμώμενος παρέα με την μούχλα

Κοιμώμενος παρέα με την μούχλα.

mouxla_2

Μαγειρεύω με συνταγή σος μούχλας

Μούχλα: Σύμφωνα με στατιστικές, η εμφάνιση μούχλας είναι ένα συχνό πρόβλημα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο. Η μούχλα δημιουργείται από την ύπαρξη Σχετικής Υγρασίας εσωτερικού χώρου και φυσικά την ανάπτυξη της, βοηθά η ανεπάρκεια σταθερής θέρμανσης και συχνού αερισμού του χώρου.

Επιπρόσθετα  και δυστυχώς, πρόσφατα, σε πολλές  περιπτώσεις, η υπερβολικά ισχυρή θερμομόνωση και η ασφυκτική σφράγιση των σύγχρονων κτιρίων είναι αδιαμφισβήτητο στοιχείο που ευνοεί την δημιουργία μούχλας.

Η μούχλα αναπτύσσεται χωρίς να γίνεται ορατή ή αντιληπτή από τους κατοίκους μίας οικίας, καθώς συνήθως «κρύβεται» στο εσωτερικό των τοίχων, πίσω από εντοιχισμένα ντουλάπια, ή ακόμα και πίσω από βαριά έπιπλα, τα όποια δεν μετακινούνται συχνά και γενικά, όπου οι συνθήκες επιτρέπουν την συμπύκνωση των υδρατμών που παράγονται κατά την καθημερινή χρήση του κτιρίου.

Γενικότερα οι καιρικές συνθήκες, ο ανεπαρκής σχεδιασμός των κτιρίων, η  εσφαλμένη επιλογή δομικών υλικών, η υγρασία και οι κλειστοί μη αεριζόμενοι χώροι (ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες), αποτελούν τον παράδεισο για τη μούχλα και εφιάλτη για το σπίτι.

Οι πηγές υγρασίας σε κτίρια, δυστυχώς μπορεί να είναι πολλές, όμως όλες συμβάλλουν στην αύξηση της Σχετικής υγρασίας (υγρασία εσωτερικά των κτιρίων). Βλέπε απόσπασμα εξειδικευμένου σεμιναρίου

piges_ygrasias

Υπάρχουν πολλά είδη μούχλας, τα οποία προκαλούν αντίστοιχα πολλά είδη αλλεργιών    και χρόνιων ασθενειών. Υπάρχουν μάλιστα και κάποια είδη μούχλας, τα οποία είναι τοξικά και είναι δυνατόν να προκαλέσουν την δημιουργία καρκίνου.

Ο καλύτερος τρόπος αποφυγής της δημιουργίας μούχλας σε συμβατά κτίρια, είναι η διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας και συχνού αερισμού, είτε με μηχανικά μέσα, είτε με φυσική εναλλαγή του αέρα δια μέσου ημί-υδρατμό-διαπερατών και ελεγχόμενων δομικών στοιχείων και υλικών.

 

Το κράτος, το ΕΤΕΚ, η Πολεοδομία και οι άλλοι αρμόδιοι φορείς

Από την 21η Δεκεμβρίου 2007 τέθηκε σε ισχύ ο «περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμος του 2006» – Ν.142(Ι)/2006. Την ίδια ημερομηνία, τέθηκαν επίσης σε ισχύ οι «περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2006» – Κ.Δ.Π. 429/2006.

Δυστυχώς αυτοί οι κανονισμοί έχουν δώσει την μέγιστη σημασία στην θερμομόνωση των κτιρίων, αγνοώντας πλήρως την προκύπτουσα σχετική υγρασία εσωτερικά των κτιρίων. Σε άλλες χώρες οι μελέτες θερμομόνωσης και ενεργειακής απόδοσης,  επιβάλλεται όπως συνοδεύονται με μελέτες σχετικά με τον βαθμό ανταπόκρισης του κτιρίου στον έλεγχο και διατήρηση των ενδεικνυόμενων επιπέδων υγρασίας. Δυστυχώς διαφαίνεται ότι η Κύπρος θεωρήθηκε από μερικούς, ότι τυγχάνει εξαίρεσης, από τους απλούς κανόνες της φυσικής και κατ’ επέκταση των συνεπακόλουθων προβλημάτων υγρασίας και μούχλας. Κάπου εδώ την πατήσαμε.

Ενώ τα τελευταία χρόνια, έχουμε πετύχει πολύ καλά αποτελέσματα σε σχέση με την θερμομόνωση και ενεργειακή απόδοση των νέων οικοδομών,  δυστυχώς παράλληλα, δημιουργήσαμε οικοδομές που δεν αναπνέουν και δεν μπορούν να αναπνεύσουν. Κατά συνέπεια, δεν μπορούν να αποβάλουν τους υδρατμούς που δημιουργούνται εσωτερικά του κτιρίου. Ως αποτέλεσμα, η προκύπτουσα υγρασία εντός των εσωτερικών χώρων   συμπυκνώνεται σε διάφορες επιφάνειες δομικών υλικών, που αποτελούν το κέλυφος του κτιρίου (σημείο δρόσου) όπου και απελευθερώνεται το νερό που εμπεριέχεται στους υδρατμούς.   Το σημείο δρόσου των υδρατμών είναι το σημείο όπου επικρατεί χαμηλότερη θερμοκρασία από την θερμοκρασία του εσωτερικού αέρα (υδρατμοί). Δυστυχώς αυτό το σημείο μπορεί να είναι το γυαλί στα παράθυρα, άλλα ακόμα χειρότερα στο μέσο του τοίχου, στο διάκενο διπλό-τοίχων, πίσω από πολυστερίνες θερμό-πρόσοψης, σε θερμό-γέφυρες, κλπ. Σε αυτά τα σημεία, η συχνή, ή η συνεχής συμπύκνωση των υδρατμών, αναπάντεχα θα δημιουργήσει μούχλα με όλα τα σχετικά δυσάρεστα επακόλουθα.

Πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό στους μελετητές, ότι εάν είναι επιθυμητό να σφραγίσουμε τα κτίρια από απόψεως υδρατμών και θερμότητας, τότε επιβάλλεται η εγκατάσταση μηχανολογικών συστημάτων διαχείρισης του κλιματισμού. Υγραντήρες, αφυγραντήρες, κλιματιστικές μονάδες (air handling units) συστήματα εναλλαγής του αέρα, ελεγχόμενα συστήματα ψύξης, θέρμανση κλπ. Σε τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να συνυπολογιστεί το κόστος έναντι του οφέλους. Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορούμε να σχεδιάζουμε κτίρια στα όποια η υγεία των ενοίκων…. διακυβεύεται.

Εναλλακτικά, τα κτίρια μπορούν να σχεδιαστούν με τρόπο και συνδεσμολογία ημί-υδρατμό διαπερατών και μη υδρατμό-διαπερατών υλικών, που θα αποτελούν το κέλυφος του κτιρίου. Μια τέτοια συνδεσμολογία υλικών θα επιτρέπει στο κέλυφος να αναπνέει και να αποβάλλει τους εσωτερικούς υδρατμούς χωρίς την απώλεια θερμότητας.

Μια μεγάλη ποικιλία από θερμομονωτικά δομικά υλικά ξεφύτρωσε στην Κυπριακή αγορά, χωρίς όμως οι πλείστοι Μελετητές ή ακόμα και οι πλείστοι Προμηθευτές και Εισαγωγείς τους, να γνωρίζουν τα πλήρη χαρακτηριστικά τους, ιδιαίτερα σε θέματα υδρατμό-διαπερατότητας τους, της συμπεριφοράς και σύνδεσης τους με άλλα δομικά υλικά που αποτελούν το κέλυφος του κτιρίου. Δυστυχώς, τα πειραματόζωα σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι οι Ιδιοκτήτες και οι ένοικοι. Ομολογώ επίσης, ότι από τις πολλές πραγματογνωμοσύνες που έχω διεξάγει εγώ προσωπικά, σε θέματα που άπτονται υγρασίας και μούχλας, στις πλείστες περιπτώσεις δεν φταίει ο Εργολάβος, όπως οι περισσότεροι ιδιοκτήτες και επιβλέποντες, επικαλούνται. Αντίθετα, η άγνοια των μελετητών και η απουσία σχετικών Νόμων και Κανονισμών περί της υγρασίας στις οικοδομές, θα πρέπει να θορυβήσει το Εμπορικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου, καθώς και το Υπουργείο Υγείας.

Οι σπηλιές των αρχαίων προγόνων μας και τα σπίτια των παππούδων μας, δεν είχαν μούχλες. Οι σπηλιές ήταν σκαμμένες μέσα σε βράχους που διέπνεαν και τα σπίτια των παππούδων μας είχαν ύψος ορόφων μέχρι και 5 μέτρα με την χαρακτηριστική παραθυρό-τρύπα στο πιο ψήλο σημείο του τριγωνικού αετώματος της πρόσοψης, για αερισμό. Η πολεοδομία σήμερα περιορίζει το ύψος των κτιρίων, με αποτέλεσμα οι ορόφοι να είναι  μόλις 2.6Μ, εσωκλείοντας λιγότερο όγκο αέρα, στον όποιον να διαχύνονται οι υδρατμοί και άρα ο αέρας είναι συνεχώς κορεσμένος από νερό. Η δε συμπύκνωση και υγροποίηση των υδρατμών, είναι αναπόφευκτα ένα σοβαρό πρόβλημα που πρέπει να υπολογίζεται στο στάδιο της μελέτης και του σχεδιασμού.

 

Διάγνωση, Επιδιορθώσεις και Λύσεις.

Οι λύσεις σε προβλήματα υγρασίας μετά από την σωστή διάγνωση είναι συνήθως πιο απλές από ότι νομίζουμε. Δυστυχώς, στις πλείστες περιπτώσεις αρχίζουν οι επιδιορθώσεις- χαλάσματα, σοβατίσματα, μπογιαντίσματα, χωρίς τον εντοπισμό της πηγής του προβλήματος, κατά συνέπεια το πρόβλημα μέσα σε 4-6 μήνες επανεμφανίζεται. Έχει διαπιστωθεί ότι οι ιδιοκτήτες τέτοιων προβληματικών κτιρίων προτιμούν να παρακάμπτουν την διαδικασία λήψης συμβουλών από ειδικευμένους και έμπειρους μελετητές/Πολιτικούς Μηχανικούς και αντί αυτού, να σπαταλούν χρόνο με χρόνο χιλιάδες ευρώ και να επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη.

Ο εντοπισμός της πηγής της προκύπτουσας υγρασίας μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να είναι μια πολύπλοκη χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία, όμως δυστυχώς επιβάλλεται. Παρόλα αυτά όμως, είναι αποδεδειγμένο ότι στις πλείστες περιπτώσεις, ένας έμπειρος, ειδικευμένος Μηχανικός μπορεί να εντοπίσει το πρόβλημα άμεσα και με μόνο μερικές μετρήσεις υγρασίας με χρήση εξειδικευμένων εργαλείων.

ergaleia_ygrasias

Σε πολλές τοποθεσίες της Κύπρου η εξωτερική υγρασία είναι πολύ ψηλή. Για παράδειγμα στις παραθαλάσσιες περιοχές και πιο συγκεκριμένα από πρόσφατη μελέτη, η περιοχή Προφήτη Ηλία, βάλλεται από υγρούς ανέμους είτε από την θάλασσα του Πρωταρά, είτε από την θάλασσα της Αγίας Νάπας. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλεται όπως ο αρχικός σχεδιασμός των κτιρίων γίνεται με βάση τα στατιστικά δεδομένα Υγρασίας της περιοχής. Ενώ η συνήθης θεραπεία, για την βελτίωση της εσωτερικής Σχετικής Υγρασίας είναι να ανοίγουμε συχνά τα παράθυρα για εξαερισμό, σε αυτές τις περιπτώσεις η εξωτερική υγρασία με άλατα που μεταφέρονται από τους θαλάσσιους ανέμους και εισέρχονται εντός του κτιρίου, είναι ότι χειρότερο. Η υγρασία κινείται από το πολύ στο λίγο, έτσι η εσωτερική υγρασία αυξάνεται, τα άλατα συγκεντρώνονται στις επιφάνειες τοίχων, δαπέδων και ταβανιών. Ότι χειρότερο, γιατί τα άλατα απορροφούν την υγρασία και δημιουργούν συμπυκνώσεις ιδιαίτερα σε επιφάνειες με θερμοκρασία δρόσου.

Κάθε νοικοκυριό πρέπει να είναι εξοπλισμένο τουλάχιστον με μια απλή συσκευή/μετρητή υγρασίας, όχι μόνο για να γνωρίζουν οι ένοικοι πότε πρέπει να ανοίγονται τα παράθυρα για εναλλαγή του αέρα άλλα και πόσο κινδυνεύουν, από την υγρασία. Η ιδανική και επιθυμητή υγρασία σε κατοικίες, είναι γύρω στο 40%-45%. Επίπεδα σχετικής υγρασίας κάτω από 30% και επίπεδα άνω των 55% προκαλούν σοβαρά προβλήματα υγείας.

Μια απλή, χαμηλού κόστους συσκευή μέτρησης υγρασίας και θερμοκρασίας δεν πρέπει να λείπει από κάθε σπίτι και κάθε χώρο εργασίας. Η τακτική ενημέρωση των επιπέδων υγρασίας που επικρατούν στους χώρους που εργαζόμαστε, διαμένουμε και κοιμόμαστε, είναι απαραίτητη για την πρόληψη σοβαρών ασθενειών. Θεωρώ επίσης έγκλημα όταν αυτή η συσκευή δεν υπάρχει σε υπνοδωμάτια και χώρους που διακινούνται μικρά παιδιά, εφόσον υπάρχει άμεση σύνδεση υγρασίας, με χρόνιες ασθένειες , αναπνευστικές παθήσεις άσθμα κλπ.

Μέρος της διάγνωσης μπορεί να κριθεί αναγκαία η καταγραφή των αυξομειώσεων της προκύπτουσας Σχετικής Υγρασίας εντός του κτιρίου με την χρήση καταγραφέα δεδομένων (data logger). Για την διαπίστωση των ορθών συμπερασμάτων η καταγραφή δεδομένων μπορεί να γίνει για περιόδους, από 3 μέρες, μέχρι και ένα χρόνο ανάλογα με την περίπτωση. Τα δεδομένα εισάγονται σε εξειδικευμένα λογισμικά και ερμηνεύονται ανάλογα από τον έμπειρο αναλυτή δεδομένων Σχετικής Υγρασίας.

Από την μελέτη των δεδομένων μπορεί να εξαρθούν διάφορα συμπεράσματα.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ψηλό επίπεδο παραγόμενης υγρασίας από την χρήση νερού (Πλύση, Ντους, πλυντήρια, στεγνωτήρια, σφουγγαρίσματα κλπ) θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα από τους ενοίκους για μείωση της παραγόμενης υγρασίας, όπως εξαερισμό των χωρών κυρίως κατά την ώρα χρήσης νερού.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί συμπύκνωση των υδρατμών (ξεφλουδίσματα μπογιάς άλατα, μούχλα κλπ) σε επιφάνειες  δομικών στοιχείων της οικοδομής όπως τοίχους, δάπεδα ταβάνια κλπ , τότε θα πρέπει αυτά τα δομικά στοιχειά να βοηθηθούν ώστε να διαπνέουν με την προσθήκη εξαεριστήρων διαπνοής. Εναλλακτικά, να αντικατασταθούν/συμπληρωθούν τα υλικά τελειωμάτων έτσι ώστε να αλλοιώνεται η θερμοκρασία στην όποια συμπυκνώνονται οι υδρατμοί δηλαδή να αυξάνεται η θερμοκρασία δρόσου των υδρατμών έτσι ώστε να αποτρέπεται η συμπύκνωση. Τα νέα υλικά επίσης θα πρέπει να διαπνέουν π.χ επένδυση με γυψοσανίδα, σε τοίχους και ταβάνια, Θερμομονωτικοί σοβάδες, αφ-υγραντικοί σοβάδες, σιλικονούχες μπογιές κλπ.

Σε περίπτωση ανιούσας υγρασίας που στις πλείστες περιπτώσεις εντοπίζεται σε τοίχους πάνω από τις τσεκουλατούρες η πιο οικονομική λύση είναι και πάλι, η χρήση εξαεριστήρων διαπνοής εσωτερικά ή και εξωτερικά του κτιρίου.

Η βροχή συνήθως επηρεάζει τα εξωτερικά τελειώματα (ξεφλουδίσματα σοβά και μπογιάς, μαυράδες μούχλας κλπ, σε κιρκάνια και στο κάτω μέρος προβόλων και προεξοχών.  Η συγκεκριμένη περίπτωση αντιμετωπίζεται με την προσθήκη ειδικών νεροσταλάκτων στις ακμές των δομικών στοιχείων.

Συμπέρασμα

Το κέλυφος των οικοδομών  πρέπει να επιτρέπει την διαπνοή. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να γίνονται ειδικές Μηχανολογικές Εγκαταστάσεις Κλιματισμού και Έλεγχου της Ποιότητας του Εσωτερικού Περιβάλλοντος.

Τα προβλήματα ανιούσας υγρασίας και σχετικής Υγρασίας πηγάζουν κυρίως από λάθη στην επιλογή υλικών στο στάδιο της μελέτης καθώς και στην εφαρμογή των υλικών στο στάδιο της κατασκευής.

Η άγνοια των Μελετητών και των Εργοληπτών, η έλλειψη Κανονισμών, η άγνοια, ή/και η εμπορική εκμετάλλευση των πλείστων προμηθευτών δομικών υλικών, καθώς και αρνητική νοοτροπία των ιδιοκτητών στην ζήτηση ή/και τήρηση επαγγελματικών συμβουλών  εχουν οδηγήσει το πρόβλημα να λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις.

Σε ένα άρθρο είναι πολύ δύσκολο να αναλυθούν και να επεξηγηθούν όλες οι πηγές υγρασίας και οι τρόποι αντιμετώπισης τους.

Το τεχνικό γραφείο ΜΕC-Management Engineering Consultants σε συνεργασία με την εταιρεία KGB MarketsNet ltd διεξάγουν επιμορφωτικά σεμινάρια με τίτλο Θερμομόνωση Vs Μούχλα, Υγρασίες και Υγεία. Απευθύνεται σε Αρχιτέκτονες, Μηχανικούς, Εργολάβους, Τεχνικούς, Προμηθευτές δομικών υλικών καθώς και πολίτες που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν τις γνώσεις τους σε θέματα διάγνωσης και επίλυσης  προβλημάτων υγρασίας και μούχλας.

Για συμμετοχές αποταθείτε στην επιστημονική και τεχνική Ιστοσελίδα: www.sellandbuild.com ή στο τηλέφωνο 22 319971.

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Έχετε κάτι να πείτε;