Στη γλώσσα των Εσκιμόων (Inuit) η λέξη Igloo σημαίνει σπίτι. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μία κατασκευή – καταφύγιο, χτισμένο από χιόνι, που αποτελεί τον παραδοσιακό τρόπος δόμησης της φυλής των Inuit.
Αν και ετυμολογικά η λέξη Igloo δεν προσδιορίζει το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο το σπίτι, αλλά την έννοια του σπιτιού – γι’ αυτό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί η συγκεκριμένα λέξη για να προσδιορίσει την αρχιτεκτονική φόρμα ενός οικοδομήματος, είτε αυτό είναι φτιαγμένο από χιόνι, είτε από ξύλο, είτε ακόμη και από συμβατικά υλικά δόμησης – ωστόσο επικράτησε να χρησιμοποιείται για τα καταφύγια, σε φόρμα θόλου, τα οποία είναι κατασκευασμένα από τούβλα συμπαγούς πάγου.
Αυτές τις κατασκευές απαντούμε συνήθως στον Καναδά, στην Αρκτική και σε περιοχές της Γροιλανδίας.
Άλλοι πάλι Εσκιμώοι συνήθιζαν να χρησιμοποιούν το χιόνι για να θερμομονώνουν τα σπίτια τους, τα οποία κατασκεύαζαν από μπανέλα και τομάρια ζώων. Ο λόγος γι’ αυτή τους την επιλογή, ήταν το γεγονός ότι ο αέρας παγιδευμένος μέσα στο Igloo, στην ουσία το μεταμόρφωνε σε έναν τέλειο μονωτήρα θερμότητας.
Απτή απόδειξη… η θερμοκρασία, η οποία ενώ έξω από το Igloo μπορεί να έπεφτε μέχρι και 45 βαθμούς υπό το μηδέν, στο εσωτερικό, από τη θερμότητα που διοχέτευε το ανθρώπινο σώμα, διατηρείτο από −7 °C μέχρι και 16 °C!
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΤΥΠΟΙ IGLOO
Υπάρχουν τρεις παραδοσιακοί τύποι Igloo. Αυτοί απαντώνται σε διαφορετικά μεγέθη, και χρησιμοποιούνται για διαφορετικούς σκοπούς.
Τα μικρότερα Igloo προορίζονταν για προσωρινά καταφύγια, για ένα – το πολύ – δύο βράδια. Αυτά τα κατασκεύαζαν οι Εσκιμώοι όταν εξορμούσαν για κυνήγι, όπου και προτιμούσαν την διανυκτέρευση σε ανοικτές περιοχές.
Το δεύτερο είδος είναι μία κατασκευή ημί- προσωρινής διαμονής, αποτελούμενη από ένα δωμάτιο, στην οποία στεγάζεται άνετα μία οικογένεια. Δεν ήταν λίγες οι φορές όπου τέτοιου μεγέθους Igloo χτίζονταν αρκετά κοντά το ένα στο άλλο, σχηματίζοντας ολόκληρα χωριά Εσκιμόων.
Το μεγαλύτερο είδος Igloo είναι διπλό. Το ένα κομμάτι του αποτελεί την μόνιμη κατοικία της οικογένειας, και το άλλο είναι δωμάτιο εξαιρετικών περιπτώσεων (πρόκειται για μία προσωρινή κατασκευή). Σ’ αυτό το Igloo μπορούν να διαμορφωθούν μέχρι και πέντε ανεξάρτητοι χώροι (δωμάτια), και να στεγαστούν ως και 20 άτομα.
Υπάρχει ακόμη ένας τύπος μεγάλου Igloo, ο οποίος αποτελείται από περισσότερα των δύο, μικρότερα, ενωμένα το ένα με το άλλο, με μικρά τούνελ. Αυτή η φόρμα βοηθούσε στη θωράκιση της ενότητας μιας κοινότητας Εσκιμόων, αλλά και στη διατήρηση των παραδοσιακών τους χορών και εθίμων γενικότερα.
Εντυπωσιακό είναι εξάλλου και το παράθυρο που τοποθετείται προαιρετικά στην μία πλευρά του Igloo, το οποίο δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά ένα τούβλο διαφανούς πάγου!
Αναφορικά με τα χιονότουβλα που χρησιμοποιούσαν οι Εσκιμώοι ως δομικά υλικά, αυτά έπρεπε να έχουν αρκετή αντοχή, προκειμένου να κόβονται χωρίς να διαλύονται, και να τοποθετούνται στο σωστό σημείο. Έτσι, για να υπάρχει η απαιτούμενη αντοχή, επέλεγαν να χρησιμοποιούν πάγο στον οποίο είχε φυσήξει άνεμος (ο άνεμος κάνει τον πάγο πιο συμπαγή).
Κάποιες φορές κατασκεύαζαν και ένα τούνελ που οδηγούσε στην είσοδο του καταφυγίου, προκειμένου να εμποδίσουν με το άνοιγμα της πόρτας, την είσοδο του ανέμου και την έξοδο της εσωτερικής θερμότητας.
Σ’ αυτά τα άνετα και ζεστά χιονόσπιτα, η πόρτα ήταν ένα κομμάτι από δέρμα ζώου (θερμομονωτικό), και τα κρεβάτια ανυψωμένο επίπεδο χιονιού καλυμμένο με στρώμα κλαδιών και καριμπού.
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ IGLOO
Αρχιτεκτονικά το Igloo μπορεί να χαρακτηριστεί μοναδικό, γιατί στην ουσία είναι μία θολωτή δόμηση που ανεγείρεται με ανεξάρτητα και λεία τούβλα, τα οποία ακουμπούν το ένα πάνω στο άλλο, και το όλο οικοδόμημα μπορεί να αντέξει το βάρος ενός ανθρώπου όρθιου στην οροφή!
Στα παραδοσιακά Igloo των Εσκιμόων η ζέστη από το qulliq (πετρό-λαμπα) λιώνει το εσωτερικό τόσο αργά, ώστε από το λιώσιμο αυτό να δημιουργείται ένα στρώμα πάγου που συμβάλλει αποφασιστικά στην αντοχή της όλης κατασκευής.
Επειδή, τώρα, ο θερμότερος αέρας ανεβαίνει προς τα πάνω, ενώ ο ψυχρότερος ως πιο βαρύς, πάει προς τα κάτω, η είσοδος του Igloo παγιδεύει μ’ αυτό τον τρόπο τον ψυχρό αέρα, κι έτσι το κρεβάτι παραμείνει στέρεο οποιαδήποτε θερμοκρασία κι αν αποκτά το εσωτερικό του από το ανθρώπινο σώμα, από μια λάμπα, ή ακόμη κι από μια εστία θέρμανσης!
NANOOK
Το ντοκιμαντέρ του 1922 «Nanook of the North» αποτελεί την παλαιότερη ίσως ταινία στην οποία παρουσιάζεται ο τρόπος επιβίωσης ενός Inuit που κατασκευάζει το Igloo του.
Στην ταινία αυτή, ο Nanook, του οποίου το πραγματικό όνομα είναι Allakariallak, χτίζει ένα μεγάλο οικογενειακό Ιgloo, κι άλλο ένα μικρότερο για το έλκηθρο. Παράλληλα, επιδεικνύει τη χρήση ενός μαχαιριού από ελεφαντόδοντο, στο κόψιμο και φινίρισμα του πάγου για την κατασκευή των χιονότουβλων, αλλά και τη χρήση του διαφανούς πάγου ως παράθυρο του σπιτιού. Συνολικά το χτίσιμο του Igloo διαρκεί μία ώρα, και στο τέλος είναι έτοιμο να στεγάσει μέχρι και πέντε άτομα.
