Αγαπητοί φίλοι στο Sell & Build,
Πριν 8 μήνες είχαμε πωλήσει το σπίτι μας στην Λεμεσό αφού μετακομίσαμε στην Λευκωσία για επαγγελματικούς λόγους. Στην Λευκωσία ενοικιάζουμε σπίτι 3 υπνοδωματίων (έχουμε 2 παιδιά) και διερωτομαστε πότε θα πρέπει να επενδύσουμε σε ακίνητο; Σε τι είδος ακινήτου και σε πια περιοχή; Όλοι μας λένε, περιμένετε γιατί θα πέσουν οι τιμές. Οι πλείστοι οικονομολόγοι μιλούν για ανάκαμψη το 2010. Λογικά ότι γίνει θα πρέπει να γίνει τώρα.
Μαρία και Λέανδρος.
Η απάντηση μας
Φίλοι αναγνώστες του περιοδικού μας,
από τα ερωτήματα σας αντιλαμβάνομαι ότι ενδιαφέρεστε για οποιοδήποτε ακίνητο το οποίο θα επιφέρει κέρδος στο εγγύς μέλλον και όχι συγκεκριμένα για σπίτι για να στεγάζετε την οικογένεια σας. Εν πασι περιπτώσει θα διευρύνω την απάντηση μου και θα προσπαθήσω να καλύψω τα δικά σας ερωτήματα καθώς και άλλων φίλων της στήλης μας, που έχουν θέσει παρόμοιας φύσης ερωτήματα.
Η οικονομική κρίση μπορεί να κρατεί καλά, αλλά όπως λένε οι ειδικοί στην κρίση βρίσκεις και τις καλύτερες ευκαιρίες. Μάλιστα λόγω της αστάθειας, της αβεβαιότητας αλλά και της φύσης της κρίσης ( ρευστότητα τραπεζών) τα ακίνητα αναδεικνύονται σε καταφύγιο των επενδυτών, καθώς και σε επένδυση που αναμένεται να αποδώσει μεγάλες υπεραξίες στην περίοδο της ανάκαμψης που θα ακολουθήσει.
Όμως, δεν αποτελούν όλα τα ακίνητα ελκυστικές επενδύσεις. Επειδή η κρίση ορισμένες φορές δρα εξυγιαντικά, στο χώρο των ακινήτων ήρθε η ώρα της ουσίας και όχι της φούσκας. Και όσοι επιθυμείτε να επενδύσετε θα πρέπει να έχετε υπόψη ότι τώρα στο επίκεντρο της προσοχής σας θα πρέπει να βρίσκονται τα ακίνητα καλού εισοδήματος και με ικανοποιητικές αποδόσεις σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Όσο αφορά την αναμενομένη μείωση στις τιμές η άποψη μας είναι ότι οι τιμές δεν πρόκειται να μειωθούν σε περιοχές κοντά στα κέντρα των πόλεων. Τα παράλια θα δείξουν ότι έχουν να δείξουν σε ένα δυο μήνες το πολύ.
Στην ερώτηση, πάντως, που κάνουν όλοι: Σε ποια ακίνητα να επενδύσω εν μέσω της κρίσης οι απαντήσεις ποικίλουν, δείγμα ότι η Κυπριακή κτηματαγορά, παρά τα προβλήματα των τελευταίων μηνών, γενικά έχει γερές και σταθερές βάσεις και προσφέρει πολλές επιλογές.
Οι συμβουλές μας λοιπόν είναι οι ακόλουθες:
1. Αγοράστε καινούργια διαμερίσματα, όχι μεγαλύτερα από 120 τετραγωνικά μέτρα και σε περιοχές που δεν έχουν κορεσθεί. Τα μικρά διαμερίσματα ενοικιάζονται ευκολότερα και σε υψηλότερη τιμή, δίνοντας καλές αποδόσεις και ένα σταθερό μηνιαίο εισόδημα. Τα σπίτια από 110 έως 150 τ.μ. είναι τα πλέον περιζήτητα, ιδίως για νέες οικογένειες. Τέλος, οι περιοχές που ενδείκνυνται για επένδυση σε οικίες είναι αυτές κοντά στη Λευκωσία και κοντά σε κεντρικές οδικές αρτηρίες (όπως, Δαλι, Νήσου Αγ. Βαρβάρα Πυργά Κόρνος Αγίοι Κοκκινοτριμιθια). Καλή είναι η τοποθέτηση σε διαμερίσματα των Νότιων προαστίων, Λατσια και Λακαταμια αφού η ζήτηση για ενοικίαση είναι ακόμη ικανοποιητική. Αντιστοίχως στις άλλες επαρχίες με ιδιαίτερη όμως έμφαση σε περιοχές που προγραμματίζονται μεγάλα αναπτυξιακά έργα, Γήπεδα Γκολφ, Μαρίνες, θεματικά πάρκα , και νέοι δρόμοι.
2. Η γη αποτελεί σταθερή αξία και όποιος έχει αυτή την περίοδο χρήματα μπορεί να αγοράσει οικόπεδα και να περιμένει μεσομακροπρόθεσμα να… εισπράξει πολλά περισσότερα από όσα έδωσε. Το μειονέκτημα είναι ότι η γη, ειδικά στις Πόλεις, είναι ελάχιστη και πανάκριβη. Υπάρχει, όμως, και η επιλογή περιοχών σε ελαφριά μεγαλύτερες αποστάσεις από τις πόλεις με καλούς συντελεστές δόμησης που θεωρούνται αναπτυσσόμενες.
3. Τρίτη επιλογή στην κτηματαγορά είναι τα ακίνητα σε τουριστικές περιοχές, σπίτια και κυρίως οικόπεδα. Και πάλι όμως οι γνωστές περιοχές έχουν κορεστεί η τα ακίνητα είναι ακριβά. Πιστεύω όμως ότι τώρα στις περιοχές αυτές υπάρχουν ίσως οι τελευταίες ευκαιρίες. Μετά την κρίση απλώς δεν θα αγοράζονται. Γι αυτό και οι νέες τουριστικές περιοχές θα δημιουργηθούν σε πολύ φτηνότερη γη όπως για παράδειγμα τις ορεινές περιοχές.
4. Κυνηγήστε τα ακίνητα από πλειστηριασμούς,…… εάν υπάρχουν. Άλλωστε, την περίοδο αυτή με βάση τα όσα λέγονται και γράφονται για την οικονομία τα ακίνητα, που βγαίνουν στο σφυρί θα έπρεπε να ήταν περισσότερα από ποτέ. Θα συμφωνάτε όμως ότι εφόσον κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει δεν υπάρχει η πιθανότητα σημαντικής μείωσης στις τιμές των ακινήτων.
5. Τέλος, στα επαγγελματικά ακίνητα το ρίσκο σήμερα είναι μεγαλύτερο εξαιτίας της αστάθειας των αγορών. Η αγορά καταστημάτων ή γραφείων με στόχο την ενοικίασή τους ενέχει μεγάλο ρίσκο. Μόνο τα καταστήματα σε περιοχές με υψηλή εμπορική αξία, σε κύριους εμπορικούς δρόμους και τα γραφεία σε κεντρικές θέσεις δεν μένουν για καιρό ξενοίκιαστα.
Έχω όμως την άποψη ότι όποιος θέλει να επενδύσει πρέπει πρώτα να ξεπεράσει την αρνητική ψυχολογία που η κρίση έχει σκορπίσει παντού και να τολμήσει χωρίς δισταγμούς και επιφυλάξεις να προβεί άμεσα, η τουλάχιστον στους επόμενους δυο τρεις μήνες στις επενδύσεις του. Όταν αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση κανένας δεν θα πωλεί μέχρι «να φτιάξουν οι τιμές», θα λένε και έτσι η ζήτηση θα αυξηθεί και ως επακόλουθο οι τιμές θα αυξηθούν και πάλι.
