Το παζλ που έχει διαμορφωθεί στην αγορά κατοικίας φαίνεται ότι διεκδικεί μια πρωτοτυπία, η οποία θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης των οικονομολόγων.
Οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι κατά κανόνα η υπερβάλλουσα προσφορά πιέζει προς τα κάτω τις τιμές. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα εφαρμογής της θεωρίας αυτής το συναντάμε στις ΗΠΑ, όπου η αγορά πιέστηκε από το κύμα των δανειοληπτών που αδυνατούσαν να εξοφλήσουν τον δανεισμό τους, οι τράπεζες έβγαλαν στο σφυρί τις απλήρωτες κατοικίες και έτσι δημιουργήθηκε η υπερβάλλουσα προσφορά, με αποτέλεσμα οι τιμές να κατρακυλήσουν μέχρι και 70%+.
Το Κυπριακό παράδοξο είναι η ακριβώς αντίθετη συμπεριφορά. Οι πωλητές, που δεν είναι οι τράπεζες, αλλά οι Developers, δεν φαίνεται ότι πιέζονται σε τέτοιο βαθμό ώστε να συμπιέσουν τις τιμές τους. Από την άλλη, οι τράπεζες δυσκολεύουν τις δανειοδοτήσεις των πιθανών αγοραστών γι’ αυτό και η αγορά εγκλωβίστηκε σε μια κατάσταση όπου υπάρχει μεγάλο απόθεμα κατοικιών αλλά δεν διατρέχει κανένας λόγος για μείωση τιμών αν και δεν υπάρχει αγοραστικό ενδιαφέρον. Δηλαδή στην Κύπρο διαψεύδεται ο βασικός κανόνας της οικονομίας οπού η υπέρ προσφορά φέρνει κατρακύλα των τιμών.
Ενώ στην χώρα μας, καταγράφεται σημαντική πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας και των επενδύσεων σε κατοικίες, καθώς και σημαντική αύξηση του αποθέματος νέων κατοικιών στην πραγματικότητα, η σημερινή κτηματαγορά χαρακτηρίζεται από σταθερότητα στην τιμή πώλησης των κατοικιών, σταθερότητα της τιμής της γης, σταθερότητα της τιμής της εργασίας ενώ άρχισε να παρατηρείται αύξηση στις τιμές των οικοδομικών υλικών.
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Πρώτον, στην Κύπρο, οι τιμές δεν πρόκειται ποτέ να κατρακυλήσουν εφόσον δεν πιέζονται οι Developers από τις τράπεζες.
Δεύτερον, oι τράπεζες μέσω των διευκολύνσεων της Κυβέρνησης, θα προτιμήσουν να βελτιώσουν τους όρους δανειοδότησης προς στους αγοραστές κατοικιών έτσι που σιγά-σιγά η αγορά, να απορροφήσει το απόθεμα κατοικιών.
Τρίτον, μετά την σταθερότητα θα έρθει και πάλι η άνοδος των τιμών και ειδικότερα με την επικειμένη αύξηση της τιμής του πετρελαίου, γεγονός που και πάλι θα σπρώξει τους αγοραστές να προβούν σε αγορές έτσι ώστε να προλάβουν την άνοδο των τιμών.
Με λίγα λόγια ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος στην Κύπρο είναι ρυθμιστικός και καθοριστικός τόσο για τον εγκλωβισμό της κτηματαγοράς όσο και για τον απεγκλωβισμό της. Τα πιστωτικά ιδρύματα ρυθμίζουν την κάνουλα της χρηματοδότησης και επομένως, της αγοράς.
