Η κρίση στην αγορά των ακινήτων έχει επιφέρει μια κάθετη μείωση στον κύκλο εργασιών των εμπλεκομένων της αγοράς. Η μείωση της ζήτησης από ξένους αγοραστές κατά 70%, και η μείωση από ντόπιους κατά 50%, είχε άμεσο αντίκτυπο στον κύκλο εργασιών τους. Σε αυτήν την κατάσταση, οι πολυάριθμες ταμπέλες «πωλείται», ιδιαίτερα στις παραλιακές πόλεις, προερχόμενες κυρίως από ξένους που επιθυμούν να διαθέσουν τις μονάδες τους, αυξάνει τον ανταγωνισμό, όπως επίσης και το διαδίκτυο -ιδιαίτερα προτιμητέο από τους ξένους.
Δεν μας φάνηκε παράξενη η ανακοίνωση λοιπόν του Προέδρου των Κτηματομεσιτών ότι το 10% περίπου των Κτηματομεσιτικών γραφείων έχει κλείσει, ενώ άλλο 20% βρίσκεται στα πρόθυρα κλεισίματος. Στο Γραφείο μας στην Λάρνακα, επί του κυρίου εμπορικού δρόμου Γρ. Αυξεντίου 4, διπλανά μας Κτηματομεσιτικά γραφεία έχουν κλείσει, προσθέτοντας έτσι και μια καταθλιπτική εικόνα εγκατάλειψης, σ’ έναν από τους πλέον εμπορικούς δρόμους της πόλης.
Ιδιαίτερο πρόβλημα έχουν τα αντιεπαγγελματικά γραφεία Κτηματομεσιτών, που αγοράζουν κτήματα σε Χ τιμή για να τα διαθέσουν μετά με κάποιο κέρδος, πληρώνοντας στον αρχικό ιδιοκτήτη μια χαμηλή προκαταβολή και καταθέτοντας στο Κτηματολόγιο το συμβόλαιο, με την ελπίδα ότι μέχρι να έλθει η επόμενη δόση, θα έχουν βρει το νέο αγοραστή με ψηλότερη τιμή διάθεσης -άκρως αντιεπαγγελματική συμπεριφορά, αλλά ευρέως διαδεδομένη. Αποτέλεσμα είναι ότι τώρα βρίσκονται σε πολύ άσχημη οικονομική κατάσταση, αφού δεν μπορούν να διαθέσουν το αγορασθέν ακίνητο, ενώ σε παρόμοια άσχημη οικονομική κατάσταση βρίσκεται και ο αρχικός ιδιοκτήτης, ο οποίος αναμένει την επόμενη δόση, και για να ακυρώσει το συμβόλαιο με τον Κτηματομεσίτη, χρειάζεται τουλάχιστον 1-1½ χρόνο.
Σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές της οικοδομικής βιομηχανίας, στην προσπάθεια προσέλκυσης του ενδιαφέροντος των Κτηματομεσιτών από πλευράς επιχειρηματιών ανάπτυξης κατά προτεραιότητα των πωλητών, αύξησαν την προσφερόμενη προμήθεια. Ενώ η Λευκωσία παραμένει σταθερά σε προμήθεια 3% επί της τιμής πώλησης, οι παραλιακές πόλεις παραμένουν στο επίπεδο του 5%, ενώ επιχειρηματίες ανάπτυξης με όγκο απούλητων μονάδων αύξησαν τις προμήθειες σε επίπεδα 7%-10% (το τελευταίο ψηλό στην Πάφο), ποσοστά αρκετά ψηλά που φθάνουν σχεδόν το επίπεδο του κέρδους ενός επιχειρηματία ανάπτυξης (γύρω στο 15% επί της τιμής διάθεσης).
Σ’ αυτή τη νέα τάση πραγμάτων, κυρίαρχο ρόλο έχουν οι επαναπωλήσεις (resales), ιδιαίτερα από ξένους αγοραστές, ενώ εκείνες οι μονάδες που έχουν αποκτήσει τίτλο ιδιοκτησίας, έχουν ένα πρόσθετο αέρα (υπεραξία). Το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία για τους ξένους αγοραστές, ιδιαίτερα στην επαρχία Πάφου, ενώ οι Κύπριοι αγοραστές δεν δίδουν ιδιαίτερη σημασία στην ύπαρξη τίτλου, αλλά στη δυνατότητα απόκτησής του.
Δεν μας παραξενεύει κατ’ επέκταση το γεγονός ότι οι τιμές καινούργιων μονάδων σε τουριστικές περιοχές (όχι στην παραλία) είναι της τάξης των €2.000-€2.500/τ.μ., και διαμερίσματα στις ίδιες περιοχές της τάξης των €1.350-€1.500/.μ. Και αυτές οι τιμές αναφέρονται σε σχεδόν καινούργιες μονάδες, ενώ για τα παλαιότερα, η μείωση της αξίας είναι γύρω στο 10%-20%, ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και την ανταγωνιστικότητα του έργου.
Εξαίρεση αποτελεί η Λευκωσία και σε ορισμένες περιοχές και η Λεμεσός, που αν και έχουν επηρεασθεί, εντούτοις διατηρούν κάποιο ενδιαφέρον από την ξένη αγορά (όχι Βρετανούς), όπου για τις κεντρικές οικιστικές περιοχές της Λεμεσού για παράδειγμα, είναι της τάξης των €2.700/τ.μ. Στη Λευκωσία με πολύ περιορισμένη ζήτηση από ξένους (10% της ολικής ζήτησης), η κατάσταση είναι καλύτερη.
Όπως είχαμε τονίσει και σε προηγούμενό μας άρθρο, οι τράπεζες – χρηματοδότες, τώρα θα πρέπει να δείξουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο, διότι ας μην ξεχνούμε ότι συνέβαλαν και αυτές στην ενθάρρυνση της εκτεταμένης ανάπτυξης. Σε αυτήν την εποχή αγαπητοί μας αναγνώστες σταμάτησαν και τα “banking lunches” για να ενθαρρύνουν περισσότερο δανεισμό και ανάπτυξη, με αποτέλεσμα τα τωρινά.
Υπομονή λοιπόν από όλους τους εμπλεκόμενους, για να περάσουμε τις δύσκολες στιγμές, που δεν φαίνεται να φεύγουν πριν από το τέλος του 2011.
Αντώνη Λοΐζου
Αντώνης Λοΐζου & Συνεργάτες Λτδ
Εκτιμητές Ακινήτων & Διαχειριστές Έργων Ανάπτυξης
www.aloizou.com.cy
ala-HQ@aloizou.com.cy
