Ο Διευθυντής του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, Λέανδρος Νικολαΐδης, σε μια καθ’ όλα ενδιαφέρουσα συνέντευξη, μιλά για τις συνθήκες ασφάλειας των εργαζομένων, τη συνεργασία που έχει το τμήμα του με τους εργολάβους, αλλά και για θέματα που καταπιάνονται γύρω από τον τομέα κατασκευών…
Πέστε μας λίγα λόγια για το ιστορικό σας…
Γεννήθηκα στη Λευκωσία και φοίτησα στο Ελένειο Δημοτικό Σχολείο και στη συνέχεια στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Το
1969 μετά το πέρας της στρατιωτικής μου θητείας πήγα στην Αθήνα όπου σπούδασα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στη Σχολή Χημικών Μηχανικών. Εργάστηκα σε Βιομηχανία στην Ελευσίνα ως Μηχανικός Ποιοτικού Ελέγχου για 2½ χρόνια. Το Σεπτέμβριο του 1977 πήγα στην Αγγλία στο Πανεπιστήμιο του Bradford για μεταπτυχιακές σπουδές στη Χημική Μηχανική.
Μετά το πέρας των μεταπτυχιακών μου σπουδών, τον Οκτώβριο του 1978, επέστρεψα στην Κύπρο όπου εργάστηκα σε
τρεις εταιρείες του ιδιωτικού τομέα ως Διευθυντής Παραγωγής, Διευθυντής Εργοστασίου και Προϊστάμενος Τμήματος Βιομηχανικών Πρώτων Υλών αντίστοιχα, μέχρι τον Μάϊο του 1986, οπότε προσλήφθηκα στο Τμήμα Εργασίας ως Επιθεωρητής Περιβαλλοντικής Ρύπανσης και τοποθετήθηκα στον τότε Κλάδο Επιθεώρησης Εργοστασίων.
Πέστε μας λίγα λόγια για την ανέλιξη σας μέχρι τη θέση του Διευθυντή στο τμήμα Επιθεώρησης εργασίας.
Τον Απρίλιο του 2001 και μετά την αναδόμηση του Κλάδου Επιθεώρησης Εργοστασίων σε Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, προήχθηκα στη θέση του Ανώτερου Λειτουργού Επιθεώρησης Εργασίας και ανέλαβα Προϊστάμενος του Τομέα Πολιτικής στην Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία του νέου Τμήματος.
Τον Μάϊο του 2003 προήχθηκα στη θέση του Διευθυντή Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Από τις 29.08.2007 έως τις 02.04.2008 εξετέλεσα καθήκοντα Αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, επιπρόσθετα από τα καθήκοντα της θέσης μου. Είμαι μέλος του Κυβερνώντος Σώματος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, του Διευθυντικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Ουσιών, της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία και της Επιτροπής Ανώτερων Επιθεωρητών Εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είμαι νυμφευμένος με την Χρυστάλλα Νικολαΐδου, το γένος Σκλάβου και έχω δύο παιδιά το Δήμο και τη Νάτια.
Ο κατασκευαστικός τομέας, δυστυχώς φαίνεται από τα δεδομένα να έχει τα περισσότερα θανατηφόρα ατυχήματα. Πως εξηγείτε αυτή τη δυσάρεστη εικόνα;
Είναι γεγονός ότι ο κατασκευαστικός τομέας εξακολουθεί να αποτελεί τομέα υψηλού κινδύνου, με 2.5 φορές περισσότερα ατυχήματα σε σχέση με το μέσο όρο για όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
Τα εργοτάξια είναι προσωρινοί ή κινητοί χώροι εργασίας όπου οι εργασίες που εκτελούνται ενέχουν ιδιαίτερους κινδύνους και οι συνθήκες εργασίας μεταβάλλονται συνεχώς. Στην υλοποίηση των έργων εμπλέκονται πολλοί συντελεστές και πολλά διαφορετικά συνεργεία, εργολάβοι και υπεργολάβοι. Το προσωπικό πολλές φορές είναι ανεκπαίδευτο και όχι σταθερό. Επιπρόσθετα σε πολλά εργοτάξια εργοδοτούνται αλλοδαποί, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα επικοινωνίας.
Όλες οι πιο πάνω ιδιαιτερότητες των εργοταξίων καθιστούν το τομέα των κατασκευών τομέα υψηλού κινδύνου.
Πώς συγκρίνεται η Κύπρος, με άλλες χώρες στους αριθμούς εργοταξιακών ατυχημάτων;
Κατά τα τελευταία χρόνια, στο θέμα της ασφάλειας και υγείας στον τομέα των οικοδομών έχουν γίνει πολλά. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι η συχνότητα των εργατικών ατυχημάτων (αρ. ατυχημάτων ανά 100.000 εργαζόμενους) βρίσκεται ήδη κάτω από το μέσο όρο του αντίστοιχου αριθμού της Ευρώπης των 15. Μπορεί να λεχθεί ότι σήμερα υπάρχουν εταιρείες που λαμβάνουν τέτοια μέτρα για προστασία των εργοδοτουμένων τους, τα οποία μπορούν να συγκριθούν με τα μέτρα που λαμβάνουν οι καλύτερες εταιρείες σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο. Όμως θα πρέπει να τονίσω ότι δυστυχώς οι εταιρείες αυτές αποτελούν ακόμα τη μειοψηφία στην Κύπρο.
Ποια μέτρα λαμβάνονται για τα ατυχήματα και πόσοι έλεγχοι διεξάγονται στα εργοτάξια ανά έτος;
Το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας δίνει ιδιαίτερη σημασία στην επιθεώρηση των εργοταξίων με την προώθηση στοχευμένων εκστρατειών επιθεώρησης.
Σημειώνεται ότι εντός του 2008 έχουν διενεργηθεί 1033 επιθεωρήσεις σε εργοτάξια, ποσοστό περίπου 18% του συνόλου των επιθεωρήσεων σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας .
Πέρα όμως από την εντατικοποίηση των επιθεωρήσεων με στοχευμένες εκστρατείες, το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας
έχει αυξήσει τις δραστηριότητες πρόληψης με την διοργάνωση ημερίδων, σεμιναρίων και άλλων συγκεντρώσεων και την ετοιμασία έντυπου ενημερωτικού υλικού το οποίο διανέμεται δωρεάν μέσω του συστήματος Επιθεώρησης καθώς και μέσω των οργανώσεων των Κοινωνικών Εταίρων. Εδώ θα πρέπει να σημειώσω ότι έχει εκδοθεί και φιλικό στο χρήστη πολύγλωσσο (σε 7 γλώσσες) βιβλιάριο με βασικές οδηγίες, για να βοηθηθούν οι ξένοι εργαζόμενοι στην Κύπρο.Όλο το ενημερωτικό υλικό είναι καταχωρημένο και στην ιστοσελίδα του Τμήματος (www.mlsi.gov.cy/dli). Θέλω επίσης να σημειώσω τη μεγάλη επιτυχία που είχαν δύο Σχέδια που προωθήθηκαν τα οποία συνέβαλαν στην ενδυνάμωση του τομέα των Κατασκευών:
(α) Το Σχέδιο οικονομικών κινήτρων για τους εργολήπτες, το οποίο λειτούργησεκατά τα τελευταία τρία χρόνια κάτω από το Κέντρο Παραγωγικότητας και με συνεργασία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (ΕΤΕΚ), του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών (ΣΕΕΕ) και του Υπουργείου Οικονομικών καθώς και τη στήριξη της Ομοσπονδίας Συνδέσμου Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (ΟΣΕΟΚ). Με βάση το Σχέδιο αυτό, παρέχετο σε εργοληπτικές επιχειρήσεις χορηγία ύψους 30% πάνω στο κόστος αγοράς εξοπλισμού εργασίας σε ύψος (κυρίως σκαλωσιών). Με βάση το Σχέδιο χορηγήθηκε συνολικά το ποσό των €2,8 εκ. ενώ υπολογίζεται ότι αγοράσθηκε εξοπλισμός που εγκαταστάθηκε στις οικοδομές στην Κύπρο συνολικής αξίας πέραν των €10 εκ.
(β) Το Σχέδιο τεχνικής βοήθειας ύψους €1,83 εκ. μέσω χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα σημαντικό έργο το οποίο ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2008 και στο πλαίσιο του οποίου εκπαιδεύτηκαν περίπου 1800 πρόσωπα από οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα καθώς και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα που δραστηριοποιούνται στον τομέα των κατασκευών. Επίσης στο πλαίσιο του ίδιου έργου ετοιμάστηκαν Καθοδηγητικά Πρότυπα Εκτίμησης των Κινδύνων, Οδηγός για το Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας και τις Συμβάσεις Κατασκευαστικών Έργων καθώς και Οδηγός Καλής Πρακτικής. Όλες οι εκδόσεις αυτές θα καταχωρηθούν στην ιστοσελίδα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας εντός των προσεχών ημερών.
Πρόσθετα, αναφέρω το πρόγραμμα μονοήμερης εκπαίδευσης στα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία που παρέχει το Κέντρο Παραγωγικότητας στους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας καθώς και το μακροπρόθεσμο μέτρο της ενσωμάτωσης των θεμάτων ασφάλειας και υγείας στον τομέα της εκπαίδευσης, το οποίο έχει ήδη εισαγάγει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού στα δημόσια εκπαιδευτήρια μετά από σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ο Νόμος περί ασφάλειας & υγείας έτυχε κατά την άποψη μας αυστηρότερη και πιο αποτελεσματική εφαρμογή μόλις τα τελευταία δύο με τρία χρόνια. Ποια η δική σας άποψη καιγιατί καθυστέρησε η αυστηρή εφαρμογή του;
Από το 2003, οπότε και εκδόθηκε η εναρμονισμένη με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες Κυπριακή Νομοθεσία στο τομέα
της ασφάλειας και υγείας στην εργασία, εφαρμόζεται από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας η νέα προσέγγιση
αντιμετώπισης των θεμάτων ασφάλειας και υγείας. Σύμφωνα με τη προσέγγιση αυτή και τη σχετική νομοθεσία κάθε
εργοδότης οφείλει να ετοιμάζει εκτίμηση των κινδύνων και να καθορίζει τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρων για την αντιμετώπιση των κινδύνων πριν από την έναρξη εκτέλεσης κάθε κατασκευαστικού έργου καθώς και
οποιασδήποτε εργασίας. Χρειάστηκε λοιπόν ένα διάστημα 2 με 3 χρόνων για να ενημερωθούν οι εργοδότες και οι
εργαζόμενοι και στη συνέχεια να αρχίσει πιο αυστηρή επιτήρηση της εφαρμογής των προνοιών της νομοθεσίας.
Πόσο συνεργάσιμοι είναι οι Εργολάβοι και οι Αρχιτέκτονες / Μηχανικοί με το τμήμα σας, και γενικότερα στην εφαρμογή του Νόμου περί ασφάλειας και υγείας;
Το Τμήμα Επιθεώρησης είναι ικανοποιημένο από την εποικοδομητική συνεργασία που υπάρχει με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, δηλαδή τις οργανώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων καθώς και άλλους φορείς και οργανισμούς που εμπλέκονται στο τομέα των κατασκευών, όπως π.χ το ΕΤΕΚ, το ΣΕΕΕ, την ΟΣΕΟΚ και άλλες επαγγελματικές οργανώσεις. Χαρακτηριστικά αναφέρω τη συνεργασία που υπήρξε για την υλοποίηση του Σχεδίου Οικονομικών Κινήτρων για τους Εργολήπτες που αναφέρθηκε πιο πάνω. Όλα τα μέτρα και σχέδια προωθούνται με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων. Το γεγονός ότι σήμερα οι πλείστοι οργανισμοί διαθέτουν δικές τους εσωτερικές υπηρεσίες προστασίας και πρόληψης καθώς και το γεγονός ότι πολλοί οργανισμοί προωθούν και οργανώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα σε θέματα επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, αποτελεί απόδειξη των αποτελεσμάτων της συνεργασίας αυτής.
Με ποιους τρόπους πιστεύετε μπορεί να βελτιωθεί η ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων στα εργοτάξια;
Η ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων στα εργοτάξια μπορεί να βελτιωθεί με την εφαρμογή συνδυασμένων μέτρων τα οποία, πέρα από τις στοχευμένες επιθεωρήσεις των εργοταξίων, την αυστηρή επιτήρηση της εφαρμογής των προνοιών της νομοθεσίας και των γενικών μέτρων πρόληψης πρέπει κατά τη γνώμη μου να περιλαμβάνουν και τα ακόλουθα:
(α) εφαρμογή πρακτικών και διαδικασιών που θα διασφαλίζουν ότι οι μελετητές, εργολήπτες καθώς κα άλλοι εργοδότες που δραστηριοποιούνται στο τομέα των κατασκευών είναι εκπαιδευμένοι στα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία.
(β) ενσωμάτωση των θεμάτων ασφάλειας και υγείας στις διαδικασίες ανάθεσης της μελέτης/ ή και εκτέλεσης των κατασκευαστικών έργων
(γ) εφαρμογή πρακτικής και διαδικασιών που διασφαλίζουν ότι για κάθε κατασκευαστικό έργο εκπονείται κατάλληλο Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας.
(δ) παροχή βασικής εκπαίδευσης στα θέματα ασφάλειας σε όλους τους εργαζομένους στα εργοτάξια.
(ε) συνεργασία όλων των υπηρεσιών που εμπλέκονται στον κατασκευαστικό τομέα, για την αποτελεσματική εφαρμογή των προνοιών της νομοθεσίας.
Τα πιο πάνω μέτρα ήδη προωθούνται από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και μέσω της Επιτροπής για τη μείωση
των Ατυχημάτων σε εργοτάξια η οποία συστάθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στην οποία συμμετέχουν τα Υπουργεία Εσωτερικών και Συγκοινωνιών και Έργων, οι Κοινωνικοί Εταίροι και όλοι οι άλλοι φορείς και οργανισμοί που εμπλέκονται στον κατασκευαστικό τομέα. Είναι αξιοσημείωτο ότι στο πλαίσιο της πιο πάνω Επιτροπής προωθείται και η υπογραφή από όλους τους εμπλεκομένους οργανισμούς Κοινής Δήλωσης Πολιτικής για την ασφάλεια και υγεία στον κατασκευαστικό τομέα η οποία θα δείξει και τη βούληση όλων των εμπλεκομένων για τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων ώστε να μειωθούν δραστικά τα εργατικά ατυχήματα στον τομέα αυτό.
Ποιες ποινές επιβάλλονται στους Εργολάβους, Αρχιτέκτονες, και Μηχανικούς που δεν τηρούν τις πρόνοιες του σχετικού νόμου;
Για παραβάσεις της νομοθεσίας για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία, προνοούνται ποινές ύψους μέχρι € 17000 ή / και φυλάκιση μέχρι δύο χρόνια.
Το ύψος των ποινών που επιβάλλονται στους παραβάτες της νομοθεσίας εξαρτάται σε κάθε περίπτωση από τον αριθμό και τη σοβαρότητα της κάθε παράβασης καθώς επίσης και από τις επιπτώσεις.
Στις περιπτώσεις που οι συνέπειες μιας παράβασης είναι σοβαρός τραυματισμός, ή θανατηφόρο ατύχημα σίγουρα οι ποινές είναι ψηλότερες. Υπάρχουν περιπτώσεις που το ύψος των ποινών ανήλθε μέχρι και €6000 καθώς και άλλες περιπτώσεις που το ύψος των ποινών ήταν μικρότερο από €1000. Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις
οι ποινές περιλάμβαναν και φυλάκιση με αναστολή. Είναι αξιοσημείωτο ότι υπήρξε περίπτωση όπου επιβλήθηκε ποινή σε πολιτική αγωγή για εργατικό ατύχημα ύψους 1,5 εκ. Ευρώ.
Το Sell & Build θα μπορούσε να φιλοξενήσει οποιαδήποτε άρθρα σχετικά με την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων εφόσον ως συντακτική ομάδα, τα θέματα αυτά τα θεωρούμε υψίστης σημασίας. Ποια η θέση σας;
Η δημοσίευση άρθρων σχετικά με την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων συμβάλλει αποτελεσματικά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των εργοδοτών, των εργαζομένων καθώς και του κοινού στα θέματα αυτά και βεβαίως υποστηρίζεται ένθερμα από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας. Γι’ αυτό και το Τμήμα είναι στη διάθεση κάθε εκδότη τεχνικού περιοδικού για την ετοιμασία τέτοιων άρθρων για δημοσίευση.
Το Sell & Build είναι μόλις στο στάδιο της έκδοσης του 5ου τεύχους, θα θέλαμε τα σχόλια σας για το επίπεδο πληροφόρησης, την αντικειμενικότητα, καθώς και για τους στόχους που έχει θέσει για τη βελτίωση της ποιότητας των κατασκευών.
Θα ήθελα να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία σας αυτή. Μια τέτοια έκδοση με αντικειμενική και τεκμηριωμένη πληροφόρηση σε θέματα που απασχολούν τον κόσμο των κατασκευών σίγουρα θα συμβάλει τα μέγιστα στη βελτίωση της ποιότητας αλλά και των συνθηκών εργασίας στις κατασκευές.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στους ψηλούς στόχους που έχετε θέσει.
