Ο κατασκευαστικός τομέας σε παγκόσμιο επίπεδο προσελκύει τα μεγαλύτερα ποσοστά του εθνικού επενδυτικού κεφαλαίου συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στην απασχόληση του ενεργού παγκόσμιου πληθυσμού με ποσοστό σχεδόν 7% και έχοντας να επιδείξει ένα όγκο κύκλου εργασιών της τάξης των 2,36 τρισεκατομμυρίων ευρώ που ουσιαστικά ερμηνεύεται με συμμετοχή 10% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ). Ο κατασκευαστικός τομέας είναι ο μεγαλύτερος βιομηχανικός τομέας στην Ευρώπη , όπου δραστηριοποιούνται 2,9 εκατομμύρια κατασκευαστικές εταιρείες απασχολώντας 26 εκατομμύρια εργαζόμενους. Το ποσοστό συμμετοχής του τομέα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) έχει φτάσει το 10,6% και οι επενδύσεις στις κατασκευές τα 1.304 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο τομέας του κτιρίου μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης, όμως είναι και υπεύθυνος για το 40% περίπου της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης στην Ευρώπη. Παρόλο που η Ε.Ε. έχει υπογράψει το Πρωτόκολλο του Κιότο και έχει θέσει σε εφαρμογή πολύ σαφή νομοθετικά πλαίσια, με στόχο την μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, η συνολική ζήτηση ενέργειας αυξάνεται διαρκώς. Σχεδόν όλες οι χώρες της Ε.Ε., παρουσιάζουν αύξηση της ενεργειακής τους κατανάλωσης, ειδικότερα οι χώρες Νότιας Ευρώπης. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται άμεσα με την οικονομική ανάπτυξη, την αύξηση του βιοτικού επιπέδου, την ραγδαία διείσδυση των κλιματιστικών, και την ανεπαρκή περιβαλλοντική νομοθεσία , λόγοι που επιβάλλουν την ανάγκη υιοθέτησης και εφαρμογής νέων προτεραιοτήτων και σύγχρονης πολιτικής στον κατασκευαστικό τομέα
Η υπάρχουσα πραγματικότητα σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση και την περιβαλλοντική ποιότητα στον κατασκευαστικό τομέα καθώς και οι κυρίες αιτίες που συμβάλλουν στην αύξηση της ενεργειακής ζήτησης αποτελούν πλέον για όλους την ανάγκη ύπαρξης του βιώσιμου κτιρίου στη ζωή μας. Ποιο όμως κτίριο είναι βιώσιμο και ποιοι είναι οι στόχοι του;
Βιώσιμο είναι ένα κτίριο που ασκεί μία καθαρή επίδραση στη βιωσιμότητα των φυσικών συστημάτων που υποστηρίζουν την οικονομία μας. Το βιώσιμο κτίριο, μπορεί να οριστεί από την υψηλή-απόδοση, το χαμηλό-περιβαλλοντικό αντίκτυπο και τη συγκεκριμένη λύση-πρόγραμμα για ένα δεδομένο προϋπολογισμό, το κλίμα, τη θέση και τη χρήση του.
Το βιώσιμο κτίριο πρέπει να παρέχει στο χρήστη, υγιές εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον, καλύτερη ποιότητα ζωής και οικονομικότερους τρόπους ζωής .
Οι στόχοι του βιώσιμου κτιρίου από τη σκοπιά της Πολιτείας είναι η εξασφάλιση της υγείας των πολιτών, κατά το μέτρο του δυνατού η υψηλή ευημερία και η δυνατότητα των επερχόμενων γενεών να καλύψουν τις ανάγκες τους. Άρα οι βασικότεροι στόχοι του βιώσιμου κτιρίου είναι: 1)Ο περιορισμός στη κατανάλωση των φυσικών πόρων (νερό, πρώτες ύλες κλπ.) σε τέτοιο επίπεδο ώστε να μην διακυβεύεται το φυσικό κεφάλαιο των επόμενων γενεών και 2)Ο περιορισμός της ρύπανσης σε τέτοια επίπεδα ώστε να μην κινδυνεύει η δημόσια υγεία ή το φυσικό ισοζύγιο των οικοσυστημάτων.
Έναντι των άλλων βιομηχανικών προϊόντων, τα κτίρια, παρουσιάζονται ως μία ειδική περίπτωση, δεδομένου ότι η ζωή τους είναι μακράς διάρκειας. Οι κατασκευές που χτίζονται σήμερα στις αναπτυγμένες χώρες θα έχουν μία μέση ζωή 80 ετών. Σε πολλές χώρες υπάρχουν κτίρια, γέφυρες και άλλες κατασκευές που έχουν διάρκεια ζωής αιώνων. Αυτό σημαίνει ότι το σχέδιο, για παράδειγμα, ενός κτιρίου γραφείων θα έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στην απόδοση της κατασκευής, καθώς και στις περιβαλλοντικές της επιδράσεις.
Η συρρίκνωσης του εδάφους από τα κτίρια και την υποδομή τους, είναι συχνά αμετάκλητη. Εάν τα τρέχοντα συμβατικά σχέδια δεν αλλάξουν, η επέκταση του περιβάλλοντος οικοδόμησης θα καταστρέψει ή θα ενοχλήσει τους φυσικούς βιότοπους και την άγρια φύση. Η ρύπανση που σχετίζεται με τα κτίρια και την οικοδόμηση δεν είναι πάντα προφανής (αέρα, νερού, σκόνης και θορύβου), οι μολυσματικές συγκεντρώσεις μέσα στα κτίρια (που προέρχονται από τα χρώματα, επενδύσεις, βοηθητικά υλικά και άλλα συστατικά) μπορούν να εμφανιστούν αργότερα.
Όσον αφορά τα ΑΕΚΚ (Απόβλητα από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις), μερικές αναπτυγμένες χώρες επιτυγχάνουν επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση σε ποσοστό πάνω από 80%, αν και πρέπει να σημειωθεί ότι ένα μεγάλο μέρος του υλικού χρησιμοποιείται σε μια χαμηλή αξίας μορφή, π.χ. στα οδικά θεμέλια. Συνολικά, αυτός ο τομέας αποτελεί το 30-50% των συνολικών αποβλήτων που παράγονται στις χώρες υψηλού βιοτικού επιπέδου. Στη χώρα μας αν και υπάρχει σχετική νομοθεσία από το 2002 και σύντομα αναμένονται νέοι κανονισμοί, το κράτος δεν έχει φροντίσει για την ύπαρξη της απαραίτητης υποδομής και ως εκ τούτου σχεδόν τίποτα δεν έχει επιτευχθεί. Αντίθετα συνεχίζεται ποικιλότροπα η επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Πρόκληση λοιπόν αποτελεί για όλους μας η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και κατ’ επέκταση της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης . Η απάντηση στην πρόκληση αυτή θα δημιουργήσει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μια κατάσταση θετική για όλους με περισσότερη ανάπτυξη, περισσότερες θέσεις εργασίας και περισσότερη προστασία του περιβάλλοντος.
Νίκος Κελεπέσιης
Γενικός Διευθυντής Ο.Σ.Ε.Ο.Κ.
