Η επιστροφή στη φύση, είναι γεγονός! Ο χώρος της Αρχιτεκτονικής που δεν σταματά να μας εκπλήσσει, τώρα μας προτείνει την επιστροφή στις ρίζες μας. Και ποιες είναι οι ρίζες μας; Μα φυσικά, οι σπηλιές. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, τα σπίτια – σπηλιές προτάθηκαν ως η εναλλακτική απάντηση στα πελώρια τσιμεντένια κτίρια, από τον νεαρό αρχιτέκτονα, Πέτερ Βετς, πριν 30 χρόνια!
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΓΗΣ
Ο Πέτερ Bετς προβληματίστηκε αρκετά νωρίς, για το πώς θα μπορούσε να συνδυαστεί η αισθητική και οι σύγχρονες ανέσεις, με το σεβασμό στο περιβάλλον.
Έτσι κατάφερε να κατασκευάσει το πρώτο σπίτι – σπηλιά, ή αλλιώς σπίτι της γης, στη Ζυρίχη πριν από τρεις δεκαετίες. Ο ευφάνταστος αρχιτέκτονας θέλοντας να αντιγράψει πιστά τη φύση, δεν χρησιμοποίησε καμιά ευθεία γραμμή, αφού οι ευθείες απουσιάζουν από το φυσικό τοπίο, και προσάρμοσε το σχέδιό του στα φυσικά και γεωλογικά δεδομένα του οικοπέδου.
Ο απόλυτος εναρμονισμός του κτιρίου με το περιβάλλον επετεύχθη με τις κυματιστές καμπύλες γραμμές, χάρη στις οποίες μετατράπηκε το όλο κτίριο, σε κομμάτι του ανάγλυφου φυσικού τοπίου. Και μάλιστα αυτή η αφομοίωση είναι τόσο πετυχημένη, που από μακριά, μετά βίας διέκρινε κανείς την παρέμβαση του ανθρώπου.
Σ’ αυτό βοήθησε βέβαια και η φόρμα που ακολούθησε ο Βετς για τη σκεπή του σπιτιού, την οποία κάλυψε αρχικά με χώμα, και στη συνέχεια την φύτεψε, ώστε να μοιάζει με φυσική προέκταση των λιβαδιών, κάτι που είχε παράλληλα ως αποτέλεσμα, ένα σπίτι απόλυτα συμβατό με την κάθε εποχή του χρόνου!
Τώρα, αναφορικά με την τεχνική που ακολουθείται σε ένα τέτοιο σχέδιο, το κέλυφος σχηματίζεται με ενέσεις μπετόν, με την ίδια τεχνική δηλαδή που κατασκευάζονται και τα τούνελ, για τους εσωτερικούς διαχωριστικούς τοίχους χρησιμοποιούνται τούβλα, ενώ για την εξωτερική μόνωση, ένα στρώμα 7 – 10 εκ. πολυουρεθάνης. Κι ενώ η χρήση μπετόν για το κέλυφος της «σπηλιάς» μοιάζει αντιφατική με την οικολογική σύλληψη του αρχιτέκτονα, η τάξη αποκαθίσταται, με την επιλογή οικολογικών υλικών για τα κονιάματα σε τοίχους και ταβάνια, τα οποία εμποδίζουν τις εκπομπές αερίων από υλικά συσχετιζόμενα με το τσιμέντο, καθώς επίσης και με την επιλογή ξύλου για τα -θερμαινόμενα- πατώματα.
Η κατάφυτη σκεπή, με τη βλάστησή της, επιτυγχάνει να συγκρατεί το νερό της βροχής, και παράλληλα να διατηρεί ένα μικρό βιότοπο. Η χλόη της στέγης άλλωστε, βελτιώνει την ποιότητα του αέρα στο εσωτερικό, ενώ τα νερά του σπιτιού καταλήγουν σε μια εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού.
Θερμαίνεται από τη γη
Χάρη στον προσανατολισμό του σπιτιού, καταναλώνεται λιγότερη ενέργεια για ρεύμα και θέρμανση, απ” ό,τι σ’ ένα συμβατικό σπίτι. Τα παράθυρα της νότιας πλευράς και οι γυάλινοι τρούλοι στο ταβάνι, αποτελούν επιφάνειες συλλογής ηλιακής ενέργειας, οι οποίες καταλήγουν σε έναν ειδικό αποταμιευτήρα, εξασφαλίζοντας – ταυτόχρονα – την είσοδο του αναγκαίου φυσικού φωτός, και τον περιορισμό θερμικών απωλειών.
Για την εσωτερική θερμομόνωση χρησιμοποιείται εξ ολοκλήρου ένα είδος ανακυκλώσιμου υλικού από παλιό γυαλί, πάχους 20 – 25 εκ., ενώ για τη θέρμανση του κτιρίου αξιοποιούνται δύο ενεργειακές πηγές: η γεωθερμία και η θερμότητα του αέρα τού εξαερισμού.
Στη συνέχεια, μία αντλία ρουφάει από τη γη την αποθηκευμένη ηλιακή ενέργεια, η οποία – όσο κι αν ακούγεται απίστευτο – επαρκεί ακόμα και για κλιματολογικές συνθήκες όπως της Ελβετίας, αφού 1τμ εδάφους, περιέχει – χάρη στην ηλιακή ακτινοβολία – 4.000 MJ θερμότητας ετησίως (ένα κιλό πετρέλαιο θέρμανσης ισοδυναμεί με 42,7 MJ). Σημειωτέον, η απορροφούμενη ποσότητα θερμότητας, δεν προκαλεί ουσιώδη διαφοροποίηση της θερμοκρασίας εδάφους.
Τώρα, επειδή οι υψηλές απαιτήσεις μόνωσης του κτιρίου εμποδίζουν την αναπνοή του, έχει εγκατασταθεί εξαερισμός, ο οποίος ανανεώνει τον αέρα, στην κουζίνα, στο WC και στο μπάνιο, ενώ τα δωμάτια εξαερίζονται με την εισαγωγή φυσικού αέρα.
Η επανάκτηση της θερμότητας του εξερχόμενου αέρα, καλύπτει το συνολικά 60% – 70% των ετήσιων αναγκών θέρμανσης του κτιρίου, συνεπάγεται δηλαδή μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας, κατά τρόπο που να εξασφαλίζεται ένα υψηλό επίπεδο οικολογικής συμβατότητας του οικοδομήματος.
ΣΤΟ GUADIX ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ
Τα υπόσκαφα σπίτια, εκτός από την Ελβετία, εμφανίζονται και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου (Μαρόκο, Τυνησία αλλά και Σαντορίνη). Κι αυτό γιατί ο σχεδιασμός τους μπορούσε να τους διαφυλάξει από πολεμικές επιθέσεις, αλλά και από καιρικά φαινόμενα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων οικοδομημάτων, είναι κι ο μεγαλύτερος οικισμός σπηλαίων της Ευρώπης, που βρίσκεται στο Guadix της Ισπανίας.
Η περιοχή Guadix είναι κοντά στη Γρανάδα, σ’ ένα οροπέδιο που θυμίζει σχεδόν έρημο, με αργιλικά εδάφη που σχηματίζουν εντυπωσιακούς σχηματισμούς και σκάβονται πολύ εύκολα.
Εδώ τα σπίτια-σπηλιές άρχισαν να κατασκευάζονται το 16ο αιώνα, σαν καταφύγιο την εποχή των διωγμών των moriscos, των εκχριστιανισμένων δηλαδή μουσουλμάνων, που συνέχιζαν να ζουν με τoν μαυριτανικό τρόπο ζωής. Ο τρόπος αυτός δόμησης επεκτάθηκε τα επόμενα χρόνια, με αποτέλεσμα μια ολόκληρη συνοικία του Guadix να αποτελείται από σπίτια-σπηλιές. Κι αν για πολύ καιρό, η συνοικία αυτή ήταν η πιο φτωχή της πόλης, τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε αναβίωση αυτού του τρόπου δόμησης. Το αποτέλεσμα ήταν ο μισός σχεδόν πληθυσμός να μένει σήμερα σε τέτοια σπίτια, τα οποία εκτός από μόνιμες κατοικίες, πλέον προορίζονται και για εξοχικά, αλλά και για ξενοδοχεία.
ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ (ΤΟΥΡΚΙΑ)
Η ιστορική πόλη της Καππαδοκίας βρίσκεται στην κεντρική Τουρκία. Η μορφολογία του εδάφους προκαλεί δέος αφού ο οποιοσδήποτε βρεθεί εκεί, περιστοιχίζεται από πανύψηλα κωνοειδή βράχια, στο εσωτερικό των οποίων μπορείς να βρεις ένα πολυτελέστατο καταφύγιο ξεκούρασης και διακοπών!
Yunak Evleri
Στο αρχαίο χωριό Urgup στην Καππαδοκία βρίσκεται ένα πρωτότυπο και πολυτελές ξενοδοχείο, το οποίο έχει τα δωμάτιά του μέσα στις σπηλιές του βουνού. Αυτό το ξενοδοχείο με τα έξι συνολικά σπίτια – σπηλιές, διαθέτει 30 συνολικά δωμάτια, κτισμένα τον 5 και 6 αιώνα μ.Χ.!
VILLA VALS
Τα αρχιτεκτονικά γραφεία, SeARCH και CMA ολοκλήρωσαν την κατασκευή ενός εξοχικού, του λεγόμενου Villa Vals, ακριβώς κάτω από τις the alpine slopes of vals, στην Ελβετία,
