Ο “ΝΟΜΠΕΛΙΣΤΑΣ” ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ…
Eduardo Souto De Moura
“Είναι προτιμότερο να μην πρωτοτυπείς αλλά να είσαι καλός σε αυτό που κάνεις, παρά να πρωτοτυπείς και να είσαι κακός”
Ο 58χρονος Πορτογάλος αρχιτέκτονας Eduardo Souto de Moura είναι ο φετινός νικητής του βραβείου Pritzker. Πρόκειται για την μεγαλύτερη αρχιτεκτονική διάκριση, η οποία απονέμεται κάθε χρόνο, από το 1979 που θεσπίστηκε ο θεσμός, σε έναν εν ζωή αρχιτέκτονα, ο οποίος ξεχωρίζει για το ταλέντο, το όραμα και την αφοσίωσή του στην αρχιτεκτονική.
«Μόλις πληροφορήθηκα ότι κέρδισα μου ήταν πολύ δύσκολο να το πιστέψω. Στη συνέχεια άρχισαν να μου τηλεφωνούν για συγχαρητήρια και άρχισα να το συνειδητοποιώ. Είναι πολύ μεγάλη τιμή για μένα, αλλά το γεγονός ότι η επιτροπή επέλεξε για δεύτερη φορά έναν Πορτογάλο αρχιτέκτονα, είναι επίσης κάτι πολύ σπουδαίο». Πράγματι, με το ίδιο βραβείο είχε τιμηθεί το 1992, ο διεθνούς φήμης αρχιτέκτων Alvaro Siza.
«Τα κτίριά του συνδυάζουν δυναμισμό με λεπτότητα, ισχυρό χαρακτήρα με μετριοφροσύνη», σχολίασε ένα από τα μέλη της επιτροπής, για τον Πορτογάλο αρχιτέκτονα, που τις τελευταίες τρεις δεκαετίες καταφέρνει να παντρεύει σε κάθε δουλειά του, σύγχρονες ιδέες με αρχιτεκτονικές παραδόσεις.
Η κριτική επιτροπή αναφέρθηκε σε αρκετά από τα έργα του, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στο στάδιο Braga, στην Πορτογαλία, που φιλοξένησε το Euro 2004, έναν πύργο γραφείων στο Πόρτο (2007), την πόλη όπου ζει και εργάζεται ο ίδιος ο αρχιτέκτονας, αλλά και στο Μουσείο Paula Rego (2008), επίσης στην Πορτογαλία.
ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ PRITZKER
Το βραβείο Pritzker το οποίο μπορεί κάλλιστα να μετατρέψει κάθε αρχιτέκτονα σε starchitect, αποτελεί την υψηλότερη διάκριση στο χώρο της αρχιτεκτονικής. Καθιερώθηκε από την οικογένεια Pritzker, η οποία ελέγχει το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της αλυσίδας ξενοδοχείων Hyatt. Ο νικητής λαμβάνει παράλληλα και ένα ποσό της τάξεως των 100,000 δολαρίων, ενώ αυτομάτως καθιερώνεται ως ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες εν ζωή, ο οποίος έχει να επιδείξει κατασκευασμένο έργο που συνδυάζει ταλέντο, όραμα και αφοσίωση. Έργο με συνεπείς και σημαντικές συνεισφορές στην ανθρωπότητα και το δομημένο περιβάλλον μέσω της τέχνης της αρχιτεκτονικής.
Η λίστα των βραβευθέντων αριθμεί μόλις 34 ονόματα. Από τον Richard Rogers μέχρι τον Renzo Piano, και από τον Richard Meier μέχρι τον Frank Gehry, την Zaha Hadid και τον Rem Koolhaas. Όλοι τους ιερά τέρατα της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο EDUARDO SOUTO DE MOURA
Ο Eduardo Souto de Moura γεννήθηκε στο Porto της Πορτογαλίας το 1952. Άρχισε τις σπουδές του στη σχολή καλών τεχνών του Porto σπουδάζοντας αρχικά γλυπτική, ωστόσο αργότερα το ενδιαφέρον του στράφηκε στην αρχιτεκτονική. Ο ίδιος αναφέρει ότι καθοριστικός παράγοντας γι’ αυτή την μετάβαση από την τέχνη στην αρχιτεκτονική, υπήρξε η συνάντησή του με τον καλλιτέχνη Donald Judd στη Ζυρίχη.
Πριν ακόμη ολοκληρώσει τις σπουδές του, δούλεψε κοντά στον Noι Dinis και αργότερα τον Αlvaro Siza, (Pritzker Prize 1992), με τον οποίο συνεργάστηκε και το 2005 στο σχεδιασμό του Sepentine Pavillion. Η ατομική του καριέρα ουσιαστικά ξεκίνησε όταν η πρόταση του για το πολιτιστικό κέντρο του Porto κέρδισε το σχετικό διαγωνισμό.
Συχνά βρίσκουμε στα έργα του αναφορές στο ύφος και την φιλοσοφία του Mies Van der Rohe, χωρίς ωστόσο τα ίδια να στερούνται καινοτομιών. Οι εξαιρετικοί συνδυασμοί υλικών όπως γρανίτης, ξύλο, μάρμαρο, τούβλο, ατσάλι και μπετόν, καθώς και η αναπάντεχη χρήση χρωμάτων από τον Souto de Moura, έχουν επαινεθεί εκτενώς. Ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι αποφεύγει να χρησιμοποιεί σπάνια υλικά, ή υλικά που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Από το 1980 διατηρεί το δικό του γραφείο με πληθώρα έργων τόσο στη Πορτογαλία όσο και σε άλλες χώρες, όπως Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ελβετία. Έχει σχεδιάσει κατοικίες, εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία, μουσεία, σχολεία, αθλητικές εγκαταστάσεις και άλλα. Αν και όχι τόσο αναγνωρίσιμος στο κοινό όσο οι προηγούμενοι νικητές του βραβείου, αποδεικνύει ότι χαίρει σεβασμού και εκτιμήσεως στο χώρο της αρχιτεκτονικής.
