Το ενεργειακό πρόβλημα οξύνεται συνεχώς και οι επιστήμονες σε όλα τα ερευνητικά εργαστήρια του κόσμου καλούνται να βρουν λύσεις για το περιβάλλον, τη διατήρηση, την εξοικονόμηση και την παραγωγή ενέργειας.
Οι πράσινες οροφές ή πράσινα δώματα, ή όπως συνηθίζεται τελευταίως, roof-gardens, είναι μια σχετικά νέα προσέγγιση στην κατασκευή κτιρίων, αλλά, όπως όλα δείχνουν, και μια αξιόλογη λύση στην εξοικονόμηση ενέργειας και την ανάπτυξη πρασίνου. Επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι φυτά στις στέγες και στους τοίχους, μειώνουν και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και την κατανάλωση ενέργειας στις μεγαλουπόλεις, προτείνοντας παράλληλα μία διαφορετική αισθητική.
Η σημασία της χρήσης φυτεμένων στεγών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων κλιματισμού και μόνωσης των στεγών των σύγχρονων πόλεων, αντανακλάται στο πλήθος των μελετών που διεξάγονται τακτικά από εγκεκριμένα επιστημονικά ιδρύματα, για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της συγκεκριμένης τεχνολογίας.
Συγκεκριμένα, το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (Michigan State University), σε δημοσίευσή του τον Σεπτέμβριο του 2009, απέδειξε ότι οι πράσινες στέγες θα μπορούσαν να καταπολεμήσουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τη βοτανολόγο Κριστίν Γκέτερ, και τον καθηγητή Μπραντ Ρόουε, ανακάλυψαν ότι η αντικατάσταση των παραδοσιακών υλικών στέγασης με πράσινα φυτά σε μια αστική περιοχή που έχει πληθυσμό περίπου ένα εκατομμύριο, ισοδυναμεί με μείωση τόσης ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα, όση είναι εκείνη που εκπέμπεται από 10.000 αυτοκίνητα μεσαίου μεγέθους και τύπου 4Χ4.
Επιπλέον, έρευνα που πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2009 από τη Σχολή Μηχανολόγων-Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, με επικεφαλής τον καθηγητή Εμμανουήλ Ρογδάκη, στο κτίριο του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, στην πλατεία Συντάγματος, έδειξε ότι το φυτεμένο δώμα του κτιρίου, έχει οδηγήσει στην εξοικονόμηση της κατανάλωσης ενέργειας για σκοπούς κλιματισμού κατά 9,6%, και για θέρμανση κατά 4,4%.
Άλλη έρευνα που έγινε από το National Research Council (NRC) του Καναδά, έδειξε ότι την άνοιξη και το χειμώνα του 2001, σ’ ένα συγκεκριμένο φυτεμένο δώμα, η συνολική θερμική ενέργεια που εισχώρησε στο κτίριο από το δώμα, ήταν κατά 85% λιγότερη, ενώ η θερμική ενέργεια που διέφυγε από το κτίριο τη νύχτα περιορίστηκε κατά 70%. (Liu, 2002).
Τέλος, σε επιστημονική μελέτη που διεξήχθη σ’ ένα κτίριο γραφείων στην Αθήνα, από την ερευνήτρια Άννα Σπάλα, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, βρέθηκε ότι με την μετατροπή του συμβατικού δώματος, σε φυτεμένο, το κόστος ψύξης μειώθηκε κατά40%. Στο συγκεκριμένο πείραμα και αναφορικά με το ρόλο των φυτών σε τέτοιες ανάλογες περιπτώσεις, γεωπόνοι υποστήριξαν ότι τα φυτά απορροφούν τη θερμότητα και μειώνουν ακόμη και κατά 45% τη θερμοκρασία στην επιφάνεια του δώματος και στο εσωτερικό του κτιρίου, ποσοστό που εξαρτάται κι από το μέγεθος και τα είδη των φυτών. Μια άλλη μελέτη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έδειξε εξάλλου, ότι σ’ ένα διώροφο κτίριο με κήπο οροφής, η κατανάλωση ενέργειας του τελευταίου ορόφου, μειώθηκε κατά 35%.
Πράσινα πλεονεκτήματα
- Η θερμοκρασία στο εσωτερικό ενός κτιρίου με φυτεμένη στέγη, μπορεί το καλοκαίρι να είναι από 3 έως και 10 βαθμούς χαμηλότερη.
- Το χειμώνα ακτινοβολείται λιγότερη θερμότητα από το εσωτερικό προς τα έξω.
- Η μόνωση της στέγης, που βρίσκεται κάτω από την «πράσινη» επιφάνεια, προστατεύεται καλύτερα από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες και τις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας του αέρα.
- Σε υδροπονικές φυτεύσεις, έχεις δροσιά κατά τις νυχτερινές ώρες, λόγω της εξάτμισης.
- Γίνεται εκμετάλλευση του νερού της βροχής για το πότισμα.
- Φιλτράρονται και συγκρατούνται οι επιβλαβείς ουσίες του αέρα, ενώ οι ένοικοι, αν κάθονται στη φυτεμένη ταράτσα, βρίσκονται σ’ ένα περιβάλλον πλουσιότερο σε οξυγόνο.
- Η φυτεμένη επιφάνεια απορροφά ενοχλητικούς ήχους.
- Σε περίπτωση νεροποντής, ένα μέρος του νερού απορροφάται, ενώ για το υπόλοιπο επιβραδύνεται η απορροή και οι δρόμοι πλημμυρίζουν λιγότερο, αφού το νερό φτάνει από τα διάφορα κτίρια στο δρόμο με μια διαφορά φάσης.
Το μοναδικό τους μειονέκτημα είναι το κόστος κατασκευής, καθώς ένα πράσινο δώμα κοστίζει 5-20 €/m² περισσότερα, από το συμβατικό δώμα. Ωστόσο, η διαφορά αυτή αποσβένεται μέσα σε δύο έτη, οπότε και αποτελεί για το μέλλον μια κερδοφόρο επένδυση, που εξοικονομεί χρήματα του ιδιοκτήτη.
Τύποι πράσινων οροφών
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι roof garden, ενώ η επιλογή ενός από αυτούς εξαρτάται από τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά της στέγης.
Επιφανειακός ή Επεκτατικός
Πρόκειται για έναν ελαφρύ, περιορισμένου βάθους, κήπο, όπου χρησιμοποιούνται φυτά ανθεκτικά στην ξηρασία και στις ακραίες ατμοσφαιρικές συνθήκες, με χαμηλές απαιτήσεις συντήρησης, λίπανσης και άρδευσης. Ωστόσο εδώ, η βλάστηση χαρακτηρίζεται από έλλειψη ποικιλίας φυτών, κινδυνεύοντας έτσι να γίνει μονότονη.
Ο ημι-εντατικός τύπος
Αποτελείται από ελαφρύ υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών, πάχους 10-25 εκατοστών. Για την κάλυψή του, χρησιμοποιούνται φυτά χαμηλής βλάστησης, χλοοτάπητας, φυτά εδαφο-κάλυψης και μικροί θάμνοι.
Ο εντατικός ή καθετοποιημένος
Πρόκειται για ένα βαθύτερο κήπο που μπορεί να φιλοξενήσει μια μεγαλύτερη γκάμα φυτών, θάμνους και δένδρα, ο οποίος, όμως, απαιτεί κατασκευή που θα μπορέσει να υποστηρίξει ένα μεγαλύτερο φορτίο υλικών. Λόγω της ποικιλίας φυτών που μπορεί να φιλοξενήσει αυτό το είδος κήπου, απαιτεί και συστηματικότερη συντήρηση.
Οι διαφορές μεταξύ των τριών μοντέλων της πράσινης ταράτσας εντοπίζονται στο βάθος του ειδικά επεξεργασμένου χώματος, στο είδος των φυτών, και στον τρόπο συντήρησή τους.
Για μια πράσινη ταράτσα 50τμ., ημι-εντατικού τύπου, που είναι και ο συνηθέστερος, απαιτούνται περίπου 6.500 ευρώ. Ωστόσο η τιμή διαφοροποιείται από πολλούς παράγοντες, όπως το είδος των υλικών και των φυτών, οι πρόσθετες ξύλινες κατασκευές κ.ά.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι πράσινες στέγες επιφέρουν πολλαπλά οφέλη.
